News

దేశంలో డిజిటల్‌ చెల్లింపులు పెరిగిపోతున్నాయి. 2016 పెద్ద నోట్ల రద్దు తర్వాత ఊపందుకున్న డిజిటల్‌ లావాదేవీలు ఆ తర్వాత వేగంగా పెరుగుతున్నట్టు గణాంకాలు తెలియజేస్తున్నాయి. టెక్నాలజీ, డేటా, స్మార్ట్‌ ఫోన్ల విస్తరణతో ఫిజికల్‌ లావాదేవీల నుంచి ప్రజలు సౌకర్యం, సమయం ఆదా కోసం డిజిటల్‌ చెల్లింపులను ఆశ్రయిస్తున్నట్టు విశ్లేషకులు పేర్కొంటున్నారు. కానీ, ఏ రూపంలో లావాదేవీలు అయినా వాటికి సంబంధించి ఫిర్యాదులు ఉండడం సాధారణమే. అయితే, ముఖ్యంగా డిజిటల్‌ చెల్లింపులు ఆన్‌లైన్‌లో జరిగేవి కావడం, సాంకేతిక లోపాలు, తప్పిదాలతో భారీగా ఫిర్యాదులు వస్తున్నాయి. దీంతో డిజిటల్‌ లావాదేవీలపై ఫిర్యాదుల కోసం ప్రత్యేకంగా అంబుడ్స్‌మెన్‌ కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయాలని ఆర్‌బీఐ ప్రతిపాదించింది. ఈ వివరాలను 2017-18 ఆర్థిక సంత్సరానికి సంబంధించి ఆర్‌బీఐ తన నివేదికలో పేర్కొంది. ఈ నివేదిక ప్రకారం...

మొత్తం ఫిర్యాదుల్లో 28 శాతం
బ్యాంకులు, నాన్‌ బ్యాంకులు జారీ చేసే ప్రీపెయిడ్‌ చెల్లింపుల సాధనాలు (పీపీఐలు), డిజిటల్‌ చెల్లింపులకు సంబంధించి వచ్చే ఫిర్యాదులు పెరిగిపోతున్నాయి. 2016-17 ఆర్థిక సంవత్సరంలో వచ్చిన మొత్తం ఫిర్యాదుల్లో 19 శాతం డిజిటల్‌ ఆర్థిక లావాదేవీలకు సంబంధించినవే ఉన్నాయి. అదే 2018 జూన్‌ నాటికి (ఆర్‌బీఐ అకౌంటింగ్‌ సంవత్సరం జూలైతో మొదలై, జూన్‌తో ముగుస్తుంది)... మొత్తం ఫిర్యాదుల్లో డిజిటల్‌ చెల్లింపులకు సంబంధించినవి 28 శాతానికి పెరిగిపోయాయి. ప్రీపెయిడ్‌ ఇనుస్ట్రుమెంట్లకు సంబంధించి రూ.1,41,600 కోట్ల విలువైన 350 కోట్ల లావాదేవీలు జరిగాయి. రిటైల్‌ పేమెంట్స్‌లో ఎలక్ట్రానిక్‌ లావాదేవీల వాటా 2016-17లో ఉన్న 88.9 శాతం నుంచి 2017-2018లో 92.6 శాతానికి చేరింది. పేపర్‌ ఆధారిత చెల్లింపులైన చెక్కులు తదితర సాధనాల వాటా 2017-18లో 7.4 శాతానికి పరిమితమైంది.

ఎంపిక చేసిన కేంద్రాల్లో
డిజిటల్‌ చెల్లింపులపై ఫిర్యాదులు పెరుగుతుండడంతో వాటి పరిష్కారానికి ప్రత్యేకంగా అంబుడ్స్‌మెన్‌ను ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించినట్టు 2017-18 నివేదికలో ఆర్‌బీఐ పేర్కొంది. ఎంపిక చేసిన ఆర్‌బీఐ కార్యాలయాల్లో ఇవి ప్రారంభం అవుతాయి. డిజిటల్‌ పేమెంట్స్‌ విభాగంలో బ్యాంకింగేతర సంస్థల పాత్ర ఉండడంతో, వీటిపై ఫిర్యాదులకు ప్రత్యేకంగా అంబుడ్స్‌మెన్‌ను ఏర్పాటు చేయాల్సిన అవసరాన్ని ఆర్‌బీఐ పేర్కొంది.